Çalışanların sağlığının korunmasında ve geliştirilmesinde işyeri hemşiresinin rolü ve yeri kabul edilmiştir. Tam gün işyerlerinde çalışan hemşire, işyeri sağlık birimi hizmetlerinin ayrılmaz bir parçasıdır. İşyeri hemşireliğinin etkinlikleri sonucunda işe devamsızlığın azaldığı, kişisel koruyucu kullanan, danışmanlık hizmeti alan ve olumlu davranış değişikliği gösteren çalışanların sayısının arttığı saptanmıştır
İşyeri hemşiresi de diğer yardımcı sağlık personeli kapsamındadır. Bu konuda Sağlık Bakanlığı’nın son dönem düzenlemeleri dikkat çekicidir. Örneğin, ilgili Yönetmelik içinde “İşSağlığı Hemşiresi” görev yetki ve sorumlulukları tanımlanmıştır. Burada hemşirelerin genel görev, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra işyeri hemşiresinin görevleri şunlardır:
a) Çalışma ortamı ile ilgili sorunların saptanmasında ve önceliklerin belirlenmesi konusunda diğer iş sağlığı hizmet ekibi üyeler ile birlikte çalışmalar yürütür.
b) Sağlıklı ve güvenli bir işyeri sağlamak için, işverenin de katılımını sağlayarak gözlem yapar ve çalışan sağlığını tehdit eden riskleri saptar.
c) İşçi ve ailelerinin sağlık sorunlarını çözmede, gereksinimlerini karşılamada onlara rehberlik eder.
ç) İşyeri çalışanlarının sosyo-demografik, öz/soy geçmiş özellikleri, çalışma yaşamı ile ilgili özellikleri sağlık düzeyleri hakkında bilgi toplar ve bunların kayıtlarını tutar.
d) Çalıştığı işyerinde yapılan iş, iş süreçleri ve yönetim özellikleri ile ilgili bilgi toplayarak çalışanın sağlığını olumsuz etkileyebilecek tehlike ve riskleri belirler. Yapılan işin niteliğine göre işe giriş ve periyodik muayeneleri işyeri hekimi ile birlikte planlar ve yapar. Elde edilen verilerle hasta ve
sağlam bireyleri ayırarak, herhangi bir hastalık semptomu gösterenleri daha ileri bir tetkik ve tedavi için sevk eder.
e) İşyeri ortamının etkisi ile oluşan sağlık sorunlarında alınacak önlemler konusunda öneride bulunur ve bu önerilerin uygulanmasını sağlar.
f) Çalışanların hastaneye sevk işlemlerini sağlar, tedavisini izler ve rehabilitasyon hizmetlerine katılır.
g) İşyeri sağlık birimine başvuranların sağlık muayenelerinin yapılmasına yardım eder, hekim tarafından reçete edilen ilaçları uygular.
ğ) İşe bağlı olan ya da olmayan kazaların önlenmesi için diğer iş sağlığı hizmet ekibi üyeleri ile birlikte koordineli çalışır.
h) Meslek hastalıklarının önlenmesi, tedavisi ve izlemi ile ilgili hemşirelik girişimlerini planlar, uygular ve değerlendirir.
ı) Çalışanların ruh sağlığını koruma ve geliştirmeye yönelik sağlık programları düzenler.
i) Beslenme ve kilo kontrolü, düzenli egzersiz, stres yönetimi, sigara bırakma gibi sağlık davranışlarını geliştirmeye yönelik olarak sağlığı geliştirme programları planlar, uygular vedeğerlendirir.
j) İşyerinde oluşan küçük yaralanma ve hastalıklarda ilk müdahaleyi yapar, İşyerinin özelliğine göre uygun ilkyardım ünitesini ve malzemelerinin teminini ve kullanıma hazır olmasını sağlar.
k) İşyerinde çalışanlardan ilkyardım ekibi oluşturur ve bu gruba ilkyardım anında yapılacaklar konusunda eğitim verir.
l) Çevre koşullarının düzeltilmesi için diğer ekip üyeleri ile işbirliği yapar, çevrede zararlı olabilecek maddelerden numune alır, çalışma çevresinde sağlığı bozan faktörleri saptar ve gerekli önlemleri alır.
m) İşyerinde çalışan kronik hastalıklı bireylerin bakımı ile ilgili hemşirelik girişimlerini planlar, uygular ve değerlendirir.
n) İSG bilincinin geliştirilmesi konusunda ilgili birimlerle iş birliği halinde çalışmalar yapar.
o) İşyerine bağlı kreş ve anaokulunun sağlık kontrolünü yapar.
ö) İşyeri yemekhanesinde görev alan personele kişisel hijyen, mutfak hijyeni ve besinlerin satın alınmaları, saklanmaları, işleme, işlendikten sonra saklama konularında sağlık eğitimlerini planlar, yürütür ve denetler.
p) İşyeri sağlık güvenlik kurullarının etkin üyesi olarak toplantılara katılır.
r) İşyeri sağlık biriminin çalışmaları ile ilgili istatistikleri oluşturur ve ilgili birimlere rapor eder.
s) Çalışanların sağlık sorunlarının belirlenmesi ve çözüm yollarının geliştirilmesine yönelik konularda
araştırmalar planlar, sonuçlarını raporlandırır.
ş) Sağlık merkezinde kütüphane oluşturulmasını destekler.
t) İş yerinde çalışan gebe ve emzikli kadınların izlenmesi ve zararlı maddelerden korunması için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar.
u) Çalışmalarında etik ilkeleri gözetir ve çalışanın haklarını korur.
ü) İş sağlığı hemşiresi olmak isteyen öğrenci hemşirelerin uygulama eğitimlerini destekler. İşyeri sağlık biriminde olanaklar ölçüsünde sağlık personelinin dışında tıbbi sekreter, memur ve yardımcı hizmetlerden sorumlu kişilerin bulunması, bu kişilerin yapılan işle ilgili bilgilendirilmeleri ve özellikle biyolojik risk etmenleri konusu başta olmak üzere tüm eğitim çalışmalarına katılmaları sağlanmalıdır. İşyeri sağlık biriminin doğrudan elemanı olmasa da işyerinde çalışan, ilkyardım eğitimi görmüş, sertifika almış, iş sağlığı konusunda duyarlı, güvenlik kültürüne sahip, iş güvenliği eğitimi almış çalışanların (sağlıkçı işçi-sağlık işçisi) varlığı, iş sağlığı gözetiminde işyeri hekimine güç verecektir (Yıldız,
Mevzuatımızda ilkyardım odaları, ilk müdahale odaları ve ilkyardım istasyonları ve ilkyardım istasyonlarının bakım, temizlik ve alet muhafazaları için bir sağlık personelinin görevlendirileceği, bunların sağlanamadığı durumlarda, bu görevleri yapacak ilkyardım kursu görmüş yeterli bir eleman bulundurulacağı yazılmıştır. Ayrıca, ağır ve tehlikeli işlerin yapıldığı işyerlerinde, bir sağlık personelinden başka ilkyardım ve kurtarma kursu görmüş en az bir kişi de bulundurulması gerektiği belirtilmiştir. İşyeri hekimi bulundurma zorunluluğundan, kişisel ilkyardım paketlerine, ilkyardım çantaları ve dolaplarının içeriklerinden, hastalanan veya iş kazasına uğramış çalışanların en yakın sağlık tesisinetaşınmaları için gerekli araç ve gereç bulundurma zorunluluğuna kadar pek çok ayrıntı düzenlemelerimizde yer almaktadır.
27 Kasım 2010 tarihinde 27768 sayılı Resmi Gazete’de “İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır. Aynı gün 2 yönetmelik daha ÇSGB tarafından çıkartılmıştır. Biri “İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik”, diğeri de “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği” dir. Bu yönetmeliklere göre elliden fazla çalışanın çalıştığı yerlerde işyeri hekimi (gereğinde diğer sağlık personeli) ve sanayiden sayılan işlerin yapıldığı yerlerde tehlike sınıfına uygun en az bir iş güvenliği uzmanı çalıştırılması gerekmektedir.
