İş Güvenliği Hizmetlerinin temeli veya başlangıcı denebilen araştırma ve gözlem faaliyetlerinin adıdır “Risk Analizi ve Değerlendirmesi”. 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanunu 10. Maddesine göre her işveren iş sağlığı ve güvenliği açısından risk değerlendirmesi yapmak zorundadır.
Risk analizi, işletmelerin çalışmaları sırasında ortaya çıkabilecek risklerin önceden dikkatli bir biçimde ve ayrıntıları ile tanımlanıp değerlendirilmesi ve bu riskleri minimize edecek veya tam olarak ortadan kaldıracak önlemlerin alınması olarak tanımlanabilir. İşyerlerinde çalışma şartlarından veya işin yürütülmesi esnasındaki koşullardan kaynaklanan çeşitli riskler bulunmakta, bu riskler sebebiyle çeşitli sıklık ve büyüklükte iş kazaları ve meslek hastalıkları meydana gelmektedir.
Risk analizi ve risk değerlendirmesi, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı alınacak tüm güvenlik tedbirlerini, yasal mevzuat gereği İşletmelerde uygulanması gereken Sağlık ve Güvenlik Şartlarını ve bu şartların iyileştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Aras OSGB risk değerlendirme programlarında İş Güvenliği risk analizi çalışmalarını bu kapsamda ele almakta ve işletmelerde belirlenen risklerin bertaraf edilmesi için uygun çözüm metotları sunmaktadır.
İşyerlerinde mevcut veya dış kaynaklı tehlikelerin, işçilere, işverene ve üretim sürecine verebileceği zararların ve bunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla; belirlenen riskleri sayısal olarak değerlendirmek ve belirlenen riskin tehlike ve oluşum koşullarını göz önüne alarak bu risklerin ortadan kaldırılması veya en düşük seviyeye çekilmesini sağlamak amacıyla yapılan, çeşitli gözlem ve ölçümlere dayalı bir çalışma ortaya konulması gerekmektedir. Bu çalışma sonucunda elde edilen verilere dayanarak işyerlerinde risklerin tahammül edilebilir seviyeye indirilmesine çalışılır.
Risk değerlendirmesi, sürekli bir biçimde izlenmesi gereken, tüm işletme personelinin aktif katkı vermesi gerekli olan bir çalışma olup,bu aktif katkı sayesinde işletmenin tamamında bulunan risklere karşı gerekli risk önleme ve azaltma çalışmaları sağlıklı biçimde yapılabilmektedir.
Risk Değerlendirmesi yapmanın temel amacı, işverenin çalışanların durumlarının özel durumda olanlarını da dikkate alarak iş ekipmanı ve kişisel koruyucu donanım belirlemesidir. Nitekim çalışma şekli, üretim yöntemi hatta eleman iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri dahi çalışanların korunma düzeyini yükseltmeli ve uygulanabilir nitelikte olmalıdır.
Risk Değerlendirme,
Çalışanların Durumu
Kullanılan Ekipmanlar ve Kimyasal Maddeler
İşyeri Tertip Düzeni
Genç, kadın, yaşlı, gebe, engelli, emzikli, eski hükümlü, aftan yararlanan, yabancı uyruklu vb hususlar göz önünde bulundurularak ilgili yönetmelikler açısından gözleme dayalı yapılır.
Risk Değerlendirmesinin temel amacı, önleme ve koruma olmalıdır ve bir yalnızca kişinin yapacağı bir işlemler zinciri olamaz. Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’ nde belirtilen “risk ekibi” olarak başta iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, iş güvenliği danışmanı, işveren, işveren temsilcisi, işçi, işçi temsilcisi, usta/formen ve ustabaşı ile ilgili bölüm sorumlusu olabilir. Ancak muhtemel riskler tek kişinin gözünden kaçabilir.
Risk Değerlendirmesi İle ilgili İşverenin Yükümlülükleri
İşverenin risk değerlendirmesi yapmak zorundadır. Risk Değerlendirmesi yapmış olmakla iş sağlığı ve güvenliği sağlamak yükümlülüğü ortadan kalkmaz. İşveren Risk Değerlendirme Ekibine ihtiyaç duyabilecek her türlü bilgi ve belgeyi teslim etmek zorundadır. İşveren araç, gereç, mekân, zaman, gibi gerekli tüm ihtiyaçları karşılar. Görevleri yerine getirirken risk ekibinin hak ve yetkilerini kısıtlayamaz. İşverenin tüm bilgi ve belgeleri diğer taraflara izinsiz aktarılamaz ve bu kişilerce korunup gizli tutulmalıdır.
Risk Değerlendirme Ekibi
1. İşveren veya vekili
2. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürüten İSG uzmanı ile işyeri hekimi
3. Çalışan Temsilciler
4. Destek Elemanlar
5. İşyerindeki işlerin geneline ve tehlike kaynaklarında bilgi sahibi kişiler
Risk Değerlendirme Süreci
Tehlike tanımlama
Riski belirleme ve analiz etme
Risk kontrol ve tedbirlerine karar verme
Doküman/raporlama
Yapılan çalışmaların izlenmesi ve gerektiğinde güncelleme çalışmasının yapılması
Risk Süreci boyunca çalışanların görüşleri alınır ve sürece katılmaları sağlanır.
Birden Fazla İşveren Olması Durumunda Risk Değerlendirmesi Çalışmaları
Aynı adreste veya çalışma sahasında birden fazla işveren varsa yürütülen tüm işler göz önünde bulundurularak risk çalışmaları koordinasyon içinde yürütülür.
· İşhanı
· İş merkezi
· AVM
· Sanayi Sitesi
· Sanayi Bölgesi
Gibi alanlarda yönetimi risk değerlendirmesi çalışmaları ve koordinasyonu yürütür.
Asıl İşveren ve Alt İşverenlerin Bulunduğu İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi
Alt ve ana işverenlerin tamamı ayrı ayrı risk değerlendirmesi çalışması yapmak zorundadır. Zira Risk Değerlendirmesi işverenin çalışanının maruz kalacağı riskler baz alınarak yapılır.
